Yeme Bozuklukları

Yeme bozuklukları; kişinin beslenme alışkanlıklarında, yemekle olan ilişkisinde ve beden algısında ciddi değişiklikler ile ortaya çıkan, fiziksel olduğu kadar duygusal ve zihinsel sağlığı da etkileyen psikolojik rahatsızlıklardır. Sıklıkla ergenlik döneminde başlasa da her yaşta görülebilir. Toplumsal güzellik algısı, sosyal medyanın etkisi, aile içi baskılar, travmalar ve düşük özsaygı bu bozuklukların gelişmesinde önemli rol oynar.

Yeme bozuklukları, yalnızca fazla yemek yemek ya da hiç yememek değildir; kişinin hayatını ciddi anlamda kısıtlayan ve yaşam kalitesini bozan, tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir durumdur. Psikoterapi sürecinde, hem bireyin yemekle kurduğu ilişki hem de öz değer algısı üzerinde çalışılır. Amaç, sağlıklı yeme alışkanlıkları kazanmak ve kişinin kendisiyle barışmasını sağlamaktır.

Sık Görülen Yeme Bozukluğu Türleri:

• Anoreksiya Nervoza: Kilo alma korkusuyla aşırı kısıtlı beslenme, çok düşük kiloya rağmen kendini kilolu hissetme.
• Bulimia Nervoza: Tek seferde çok fazla yemek yeme (tıkanırcasına yeme) ardından kusma, aşırı egzersiz ya da laksatif kullanma gibi telafi edici davranışlar.
• Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu: Kontrolsüz yemek yeme atakları, ardından suçluluk ve pişmanlık hissetme.
• Ortoreksiya: Sadece ‘sağlıklı’ olduğuna inanılan yiyecekleri tüketme takıntısı.

Belirtileri:

• Aşırı kilo kaybı veya hızlı kilo alımı
• Yemek saatlerinden kaçınma
• Sık sık diyet yapma ve kilo ile meşgul olma
• Sosyal ortamlardan uzaklaşma
• Yeme sonrası suçluluk veya kaygı hissetme

Psikolojik ve Fiziksel Sonuçları:

• Depresyon, kaygı, sosyal izolasyon
• Düşük özgüven ve beden memnuniyetsizliği
• Hormonal dengesizlikler
• Kalp, böbrek ve sindirim sistemi problemleri

Tedavi Yaklaşımları:

• Bireysel Terapi: Yeme alışkanlıklarının kökeninde yatan düşünce ve duyguların çalışılması
• Aile Terapisi: Özellikle çocuk ve ergenlerde aile desteğinin sağlanması
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Olumsuz düşünce kalıplarının değiştirilmesi
• Beslenme Danışmanlığı: Sağlıklı ve dengeli beslenme planı oluşturulması

Yeme bozuklukları, erken dönemde profesyonel destek alındığında tamamen iyileşebilen rahatsızlıklardır. Kendi bedeninizle sağlıklı bir ilişki kurmak, sadece fiziksel değil, duygusal iyileşmenin de en önemli adımıdır.